Het liefste zou ik de komende week onder een dikke stoeptegel gaan liggen. Of beter nog, ik zou het liefste de televisie uit laten, geen krant in kijken en de radio enkel voor de muziek aan houden.
De debatten negeer ik sowieso al jaren. De laatste keer dat ik een debat heb gezien betrof het kakofonie van door elkaar schreeuwende politici die elkaar probeerden te overtreffen met de meest idiote oneliners en een discussieleider die niet in staat was te doen waarvoor ie was aangesteld: discussie leiden. En het moet vooral niet om de inhoud gaan. Nee, het gaat om de vraag wie de nieuwe premier van Nederland wordt. Althans, volgens de gezamenlijke televisiezenders die zo graag Amerikaatje willen spelen. Dat Nederland nog altijd in Europa ligt en dat we ons wat betreft de politieke cultuur beter kunnen spiegelen aan andere West-Europese landen als Frankrijk, Duitsland of het Verenigd Koninkrijk, landen waar op een keurige, soms zelfs hoffelijke wijze wordt gedebatteerd én dat we hier geen premier kiezen, komt bij niemand op.
Sterker nog, het enige programma waarbij nog wel inhoudelijk wordt gedebatteerd, Buitenhof, wordt glashard genegeerd door Mark Rutte en Geert Wilders. Het statement is duidelijk: wij willen geen inhoud, wij willen simpele oneliners. En je duikt als het risico bestaat dat je lastige vragen krijgt van een cabaretier; in Koffietijd of bij Giel kan je namelijk een veel inhoudelijker gesprek over politiek voeren.
Gelukkig kijk ik nauwelijks naar de Nederlandse televisie, maar zelfs die enkele programma’s die ik nog wel zie staan bol van de verkiezingsretoriek. De Wereld Draait Door heeft nu besloten om voorafgaand aan de verkiezingen elke uitzending met een opiniepeiling te beginnen. Want peilingen genereren nieuws en zo kan je meteen de rest van de uitzending proberen de uitslag te duiden. Een zetel eraf bij de SP en een zetel erbij bij de PvdA? ‘De SP is in een vrije val terechtgekomen!’ Een zetel erbij bij de PVV, terwijl er een zetel afgaat bij de VVD? ‘De PVV herstelt zich!’ Dat bij alle peilingen een foutmarge van zeker twee zetels naar boven en beneden bestaat wordt achterwege gelaten; anders heb je geen nieuws en dat zou jammer zijn.
Nog treuriger wordt het als presentatoren en journalisten proberen opiniepeilingen te duiden. Gaat er een zetel af bij de SP en komt er eentje bij bij de PVV? Er zijn geheid journalisten die gortdroog beweren dat er kiezers van de SP naar de PVV over zijn gelopen. Dat het misschien genuanceerder ligt, dat in al die staafdiagrammen meer verschuivingen plaatsvinden dan je op het eerste gezicht zou denken, komt bij veel verslaggevers niet eens op; als er een zetel af gaat bij D66 en er komt er eentje bij bij de SGP, geloof ik niet dat dit dezelfde kiezers zijn.
Maar je weet maar nooit.
Het zou wel pas écht nieuws zijn.
Het euvel is makkelijk op te lossen. De komende week geen De Wereld Draait Door kijken. Maar het probleem is dat inmiddels de hele nieuwsvoorziening is doordrenkt van spins van allerhande partijen. Vooral de VVD heeft er een handje van. Ik ben de afgelopen weken regelmatig ’s morgens wakker geworden met een nieuw succesje van Ivo Opstelten. Gisteren was in het nieuws dat er steeds meer hooligans zijn. En er zijn er niet alleen meer, ze worden ook nog eens veel gewelddadiger. Dat zou het nieuws moeten zijn, maar gelukkig is daar minister Opstelten die meteen aankondigt hooligans nóg harder aan te gaan pakken. Vreemd, want het harder aanpakken van hooligans is al jaren gaande, maar het lijkt niet bepaald te werken (als het namelijk wel zou werken, zouden er niet meer hooligans zijn).
Vanmorgen was het weer raak. Nu betrof het nieuws dat agenten voortaan anoniem aangifte kunnen doen als er geweld tegen ze is gebruikt. Een vreemd bericht, want dit is bij mijn weten oud nieuws. Dat bleek ook te kloppen, het betreft hier een oud plan dat Opstelten ‘nu verder uit heeft gewerkt.’ Merkwaardig dat die man daar juist in deze drukke verkiezingsperiode tijd voor heeft weten te vinden.
Hoe komt het dat dit non-nieuws net vandaag, een week voor de verkiezingen, tijdens een campagne waarin de VVD via de meest hilarische en belachelijke slogans (‘meer harde straffen, minder begrip voor criminelen’ of, een ultiem dieptepunt, ‘hun Europa, óns Nederland’) vol de populistische kaart probeert te spelen, wordt gebracht? Als ik het al in de gaten heb, waarom hebben andere journalisten dan niet door dat het hier spin van het zuiverste water betreft? Het wordt niet gebracht door Rutte, die zich als premier wil blijven presenteren en enkel probeert ‘de Hardwerkende Nederlander’ te paaien met douceurtjes van duizend euro die hij pas over twee jaar uitdeelt, maar door Opstelten die zich – heel bescheiden – nog eens op de borst klopt over wat ie allemaal heeft gepresteerd.
Het is niet vreemd. Rutte zelf heeft het dramatisch slecht gedaan. Zo slecht als Balkenende zal ie nooit worden, maar als je na twee jaar wanbeleid enkel als resultaat aan kan dragen dat je op sommige snelwegen 130 kilometer per uur mag rijden, een maatregel die – ook al zo typisch – nét voor de verkiezingen wordt ingevoerd en dat het rookverbod volslagen wordt genegeerd, dan is dat resultaat wat mager. En hij is wel verantwoordelijk voor de andere minkukels in z’n kabinet.
Henk Kamp.
Edith Schippers.
Hans Hillen.
Gerd Leers.
Uri Rosenthal.
Ik noem er maar een paar. Als al deze bewindslieden een wanprestatie hebben geleverd, moet je als premier wel een list verzinnen. Dan lieg je in debatten en hoop je dat tegenstanders het niet in de gaten hebben of laat je een van die andere weinig succesvolle ministers uit je kabinet wat oude ‘succesjes’ uit de mottenballen halen. De kiezer heeft een slecht geheugen, de kiezer heeft toch geen zin om zich in politiek te verdiepen, de kiezer is een eencellige Tokkie die het toch niet in de gaten heeft dat ie voor wordt gelogen. Alleen daarom al hoop je dat na 12 september Nederland geen Rutte 2 krijgt. Omdat iemand die op zo’n ongehoorde manier de kiezer onderschat het premierschap niet verdient.
Aan de andere kant: een simpel rekensommetje levert op dat áls de VVD de grootste partij wordt, ze sowieso met een partij op links moet regeren. Aangezien dit in de praktijk de PvdA wordt, kan Diederik Samsom Rutte het vel over de oren trekken, een gedachte waarvan ik nu al gelukkig word. Alleen het idee al dat Rutte straks moet gaan aankondigen dat de hypotheekrenteaftrek wordt beperkt, stemt mij ontzettend vrolijk.
Dat leedvermaak is voor na 12 september. Tot die tijd verkeer ik in een grote, nieuwsloze bubbel. Vrijdagmorgen vertrek ik naar Londen, maandagavond ben ik weer terug. Die dinsdag overleef ik nog wel.