Facebook wil graag van alles van me weten. Heb ik bij mijn aanmelding al aangegeven welke films ik leuk vind, van welke bands ik fan ben en welke televisieprogramma’s ik kijk, nu staat er geregeld rechts in beeld een mij bekende film met de opmerking ‘heb je deze film gezien?’ Het nut ervan ontgaat me enigszins; immers, als ik eerder heb aangegeven de film leuk te vinden, waarom wil Facebook dan weten of ik de film ook heb gezien? Het aantal films dat ik leuk vind zonder er ooit een seconde van gezien te hebben is minimaal.
Blijkbaar is Facebook ook heel erg begaan met mijn relationele status. Sinds ik bij aanmelding heb vermeld dat ik vrijgezel ben, vindt het sociale medium dat bere interessant. Het begon ermee dat ik allerlei berichtjes kreeg toegestuurd van mij onbekende dames, voornamelijk afkomstig uit Oost-Europa. De strekking was dat ze heel graag wilden dat ik hen toevoegde aan mijn vriendenlijst. Eerst negeerde ik al die verzoeken, maar uiteindelijk besloot ik voor de gein om er op eentje te reageren. Ik stelde voor dat de dame míj zou toevoegen en dat we dan wel zouden zien wat er zou gebeuren.
Het bleef stil.
Inmiddels zijn alle verzoeken vanuit Oost-Europa gestopt. Prima. Maar Facebook is er hoe dan ook van overtuigd dat ik, in mijn gelukkige vrijgezelle status, wanhopig op zoek moet zijn naar een partner. Dus maandenlang stond rechts van mijn tijdlijn een hele trits van advertenties voor datingsites. Ik klikte die dingen nooit aan, dus je zou denken dat ze bij Facebook denken ‘krek, hij klikt die dingen nooit aan, hij zal wel geen interesse hebben.’ Maar nee, ze bleven terugkeren en ik begon me er meer en meer aan te storen. Omdat die advertenties impliciet aangeven dat ik als vrijgezel wel ongelukkig móet zijn en op zoek móet zijn naar een relatie. Dat is niet het geval. En als ik al een relatie zou willen, no way dat ik het gebruik van een datingsite ook maar zou overwegen.
Een paar maanden terug ontdekte ik per ongeluk dat als je op een advertentie gaat staan, er rechtsboven in die advertentie een kruisje verschijnt. Verrek, ik kon die krengen wegklikken. En inderdaad, als ik op het kruisje klikte, verdween de advertentie en kwam er een klein menuutje tevoorschijn: waarom de advertentie me niet interesseerde. Vond ik het ongepast, paste het niet bij mijn denkbeelden en trouwens, kon ik niet meteen aangeven wat ik dan wél interessant vind? U merkt: Facebook is erg begaan met mij en mijn welzijn.
Kijk, ik snap wel dat Facebook los gaat op het woordje ‘vrijgezel’ in mijn profiel. Want Mark Zuckerburg en consorten weten verder nauwelijks iets van mij, behalve dan mijn vriendjes en mijn favoriete films, boeken en televisieprogramma’s: juist die dingen waarvan ik het niet zo erg vind dat Facebook ze van me weet. Voor de rest is mijn computer zo ingesteld dat Facebook – ook na twee jaar gebruik – nauwelijks iets van me weet. Zo gauw ik Facebook open heb, zijn de enige andere sites die ik gebruik wikipedia, een paar nieuwssites en wat muziekblogs. That’s all. Als ik iets ga kopen op internet, dan sluit ik eerst Facebook (en Gmail, die zijn namelijk net zo erg in hun niet aflatende nieuwsgierigheid naar mijn welzijn) af, zodat alle cookies automatisch worden weggegooid, en start internet weer op. En nadat ik iets heb besteld, sluit ik eerst even internet af, voordat ik weer mijn Facebook open. Het is een beetje onpraktisch allemaal maar je moet er iets voor over hebben om je privacy – of dan op z’n minst de illusie die inderdaad nog te hebben – te behouden.
Dit terzijde.
Ik dacht dus met het wegklikken van die datingsitereclames in de rechterkolom er vanaf te zijn. Ze zouden bij Facebook nu wel snappen dat ik geen interesse heb.
Niet dus.
Want sinds ik Facebook op mijn smartphone heb, verschijnen de reclames van de datingsites in mijn tijdlijn. Tussen de foto’s en statusupdates van mijn vrienden zie ik ineens weer een stockphoto van een of andere dame. Ik zeg met nadruk stockphoto, want volgens een vriend van me plukken de datingsitereclamemannetjes gewoon foto’s van internet. Een leuk uitziende dame die een beetje verleidelijk kijkt? Altijd wel wat sneue types die erin tuinen en denken dat die dame daadwerkelijk op de betreffende datingsite zit (wat natuurlijk niet waar is, want alle dames op datingsites hebben een grote pukkel op hun neus, een bochel en lijden aan morbide obesitas).
De actie van Facebook vind ik vreemd. Want als ik al die advertenties in de rechterkolom wegklik, dan zouden Zuckerburg en consorten toch kunnen bedenken ‘hmmm, die Guido klikt alle advertenties weg, dan zal ie die ook wel niet in z’n tijdlijn willen zien.’
Nee dus.
Inmiddels ben ik op het punt aanbeland dat ik overweeg de relationele status op mijn Facebook aan te passen van ‘vrijgezel’ naar ‘het ligt ingewikkeld’. Misschien is dat de manier om van de reclames af te komen.
Nee, dan de reclame van de datingsitereclamemannetjes op radio. Die commercials zijn al net zo ergerlijk, en bovendien niet weg te klikken. Dan hoor je een vrolijk huppelkutje verkondigen ‘ja, ik heb een enorm druk sociaal leven en een leuke baan maar als ik uit ga let ik helemaal niet op leuke mannen.’
Ik ging die tekst es analyseren. Want een reclamemaker wil een bepaald gevoel overbrengen. Het is zaak om tussen de regels door te luisteren om te snappen wat de datingsitereclamemannetjes écht bedoelen. Om te beginnen: ‘ik heb een enorm druk sociaal leven.’ Wat ze hiermee willen aantonen is dat je echt geen sneu muurbloempje bent als je je aanmeldt voor een datingsite. Dat het ook kan zijn omdat je… nouja… gewoon een heel druk sociaal leven hebt. En als je een heel druk sociaal leven hebt, kom je natuurlijk geen mannen tegen. Omdat dit raar is, zegt het huppelkutje in de commercial er nog iets merkwaardigs achteraan: ‘als ik uit ga let ik helemaal niet op leuke mannen.’ Dit kan drie dingen betekenen. Of ze is helemaal niet geïnteresseerd in leuke mannen (ze is dus lesbisch; wat doet ze dan op die datingsite?), of ze is blind (want waarom ga je stappen, anders dan om iemand aan de haak te slaan?), of ze heeft vriendinnen die ook blind zijn (want als die horen dat Marietje echt op zoek is naar een relatie zoeken die best wel mee naar een leuke, vrijgezelle man). Of alle drie.
Tot zover reclame 1. Reclame 2 is nog iets vreemder.
De tekst gaat in dit geval (en ik parafraseer, want ik kan die dingen nergens terugluisteren – niet dat ik daar overigens behoefte aan heb) als volgt: ‘ik zou heel graag een leuke relatie willen hebben, maar ik heb een drukke baan. Ik heb gewoon geen tijd om op zoek te gaan naar een leuke man.’
Beginnen we de tekstanalyse van de uitspraak van dit huppelkutje. ‘Ik zou heel graag een leuke relatie willen hebben.’ Tot zover niets vreemds, Marietje wil een relatie en denkt in al haar oneindige wijsheid dat vrijgezelle mannen zich nooit op straat vertonen, maar enkel op datingsites zitten. Soit. Kan. Dan deel 2 van dit statement: ‘maar ik heb een drukke baan.’ Natuurlijk. Marietje heeft geen bijstandsuitkering en zit de hele dag thuis peuken te roken, maar ze heeft een drukke baan. Ze is topambtenaar bij het ministerie van Binnenlandse Zaken. Of advocate. Of ze heeft een commissariaat bij een grote landelijke bank. Ergo: ‘ik heb gewoon geen tijd om op zoek te gaan.’ Ah, ze heeft dus geen tijd om op zoek te gaan, maar dan wel tijd voor een relatie? Zou het niet in Marietje kunnen opkomen dat het onderhouden van een relatie in de praktijk meer tijd kost dan het op zóek gaan naar die ene significant other?
Vreemd.
Ik denk dat de datingsitereclamemannetjes zelf ook wel inzagen dat deze methode niet zo goed werkte. Want de strekking van de huidige radiocommercials is beduidend anders.
Maar niet minder vreemd.
Nu hoor ik een dame verkondigen: ‘hoe ik bij (…) ben gekomen? Ik vind hier met gemak leuke mannen met dezelfde interesses. En je weet tenminste zeker dat ze single zijn.’
Het eerste gedeelte van de mededeling van dit huppelkutje is nog logisch. Ze is bij een datingsite gegaan met het idee daar een leuke partner te vinden. Zoals ik al schreef, mijn keuze zou het niet zijn, maar soit. Maar dan dat laatste zinnetje: ‘en je weet tenminste zeker dat ze single zijn.’ Hoe weten ze dat bij die datingsite? Moet iedereen die lid wordt een verklaring tekenen? En hoe wordt die dan gecontroleerd? Heeft de datingsite een commissie die huisbezoeken brengt? Die bij huizen in de voortuin gaan liggen en checken of de man die zich als vrijgezel voordoet niet stiekem een heel gezin heeft en af en toe buiten de deur wil neuken?
Raar.
En ineens bedacht ik twee dingen. Ten eerste zitten de reclames van de datingsites in vrijwel elk reclameblok op 3FM. De datingsites moeten dus een vermogen aan radiocommercials uitgeven. Waar verdienen die mensen hun geld mee? Met melkkoeien, ongetwijfeld. Maar het tweede feitje vond ik nog het meest opvallend. Al die radioreclames richten zich volledig op vrouwen. Waarom? De vraag stellen is ‘m beantwoorden. De datingsites hebben een enorm overschot aan mannen die ze aan de straatstenen niet kwijtraken. Ze móeten echt wat vrouwen in het assortiment opnemen (een datingsite is natuurlijk niets anders dan een soort Makro of Sligro), de schappen zijn leeg. Het enige wat er nog ligt is een ingedeukt blikje tonijn, zoiets.
Bij Facebook denken ze ‘het is het summum van geluk om een relatie te hebben, dus we helpen Guido aan een partner.’ Dat Guido geen behoefte heeft aan dit ultieme geluk ontgaat ze. Net zoals ik het pervers vind dat datingsites hier financieel gewin uit proberen te halen. Ach, misschien weet ik nog helemaal niet dat ik behoefte heb aan een relatie. Dat is uiteindelijk het wezen van commercie. Mensen iets verkopen waarvan ze niet dachten het nodig te hebben.