Wipneus

Om te zeggen dat ik heb leren lezen met Wipneus en Pim is een understatement. Geen idee hoe ik er ooit bij gekomen ben, maar ik vermoed dat het de schuld van mijn ouders is geweest. Ze zullen hebben gedacht ‘krek, hij vindt Paulus de Boskabouter leuk, dan kunnen deze twee kaboutertjes er ook wel bij’ (ik vond bij Paulus de Boskabouter vooral de tekeningen mooi, maar soit). Bovendien: wat kan er nu mis zijn met twee onschuldig ogende kaboutertjes met van die olijke puntmutsjes? Vanaf mijn zesde verslond ik vrijwel alle boekjes en als ik me niet vergis moeten dat er een stuk of veertig zijn geweest; in de kelder bij de lokale Vroom & Dreesmann stond een kast vol met die exemplaren. Ze kostten 4 gulden 95 (later 5 gulden 95), dus ik kreeg er regelmatig eentje cadeau of kocht zelf een exemplaar. Nooit heb ik me afgevraagd wie die BG (of B, BJ, BA of BW) van Wijckmade was die de boekjes schreef; het was me niet eens opgevallen dat de initialen per boekje nogal verschilden.

Sterker nog, ik was de naam Van Wijckmade allang vergeten, totdat ik dit weekend een interview met schrijver A.H.J. Dautzenberg in de boekenbijlage van NRC Handelsblad las. Ook hij is met de boekjes opgegroeid en koos Wipneus en Pim helpen Dokter Knippeling als het boek dat hem als kind heeft gevormd. Dautzenberg herinnert zich dat de boekjes wel erg gruwelijk waren, maar daar is me nooit iets van bijgebleven. Sprookjes als Hans en Grietje en Sneeuwwitje zijn misschien nog wel gruwelijker. Ook het wereldvreemde en racistische karakter van sommige verhalen, zo zijn de slechte kaboutertjes vaak ‘pikzwart’ met ‘kleine, gemene oogjes’: ik was het vergeten, maar het was me ook indertijd niet bijzonder opgevallen. Of, anders geformuleerd, ik heb er geen levenslange vreemdelingenhaat aan overgehouden. Maar misschien nog wel het meest verrassend is dat de boekjes zijn geschreven door verschillende leden van de Maastrichtse Congregatie van de Onbevlekte Ontvangenis van de Heilige Maagd. Schok 1: er was niet één schrijver, er waren er meerdere. Schok 2: het ging dus om kloosterlingen? Dat verklaart in elk geval die verschillende initialen: B is Broeder Bruno, BJ is Broeder Jozefus, BW is Broeder Wichard, BA is Broeder Alfried en BG is Broeder Gregorio.

Vooral die laatste schijnt succesvol met de boekjes van Wipneus en Pim door het Nederlandse taalgebied te zijn getrokken waarbij hij zich geregeld liet fotograferen met tientallen jonge jongetjes en meisjes. Pikant, zo blijkt nu. Dautzenberg memoreert er aan in het interview. ‘Nu blijkt volgens de commissie-Deetman dat Broeder Gregorio meerdere jongens heeft misbruikt. Dat verbaast mij niks. In de boekjes wemelt het van de ontvoerde prinsjes.’ De geestelijke werkte indertijd aan de Aloysiusschool in Maastricht en misbruikte jongetjes zelfs ‘in een volle klas achter de lessenaar,’ aldus een slachtoffer. Hij werd er indertijd tot acht maanden cel voor veroordeeld en mocht niet meer lesgeven; in plaats daarvan ging hij de boekjes schrijven. En ineens snap je die gekke naam van Prins Wipneus. En zou het toeval zijn dat het juist deze Broeder Gregorio is geweest die de meest moralistische van de Wipneus en Pim boekjes heeft geschreven?

Die stapel Wipneus en Pim boekjes ligt inmiddels veilig op zolder opgeborgen. Nu ik de kaften via internet opsnor schiet me te binnen dat vooral Wipneus en Pim op speurtocht en Wipneus en Pim op reis favoriet waren. Ze werden geschreven door respectievelijk BJ van Wijckmade en B van Wijckmade. Ik zou bijna zeggen: gelukkig maar.

This entry was posted in Boeken and tagged , . Bookmark the permalink.

3 Responses to Wipneus

  1. Stefan says:

    Lastig, dat soort dingen. Ik heb dat al vaker gehad: zodra je meer leert over een artiest of auteur, kleurt dat toch je beleving van hun werk. Voorbeelden zijn Noir Désir en Orson Scott Card.

    Gek genoeg grijpt het me minder aan als dat soort dingen een paar eeuwen geleden gebeurd is (Caravaggio). Dan is het opeens “geschiedenis”…

  2. Guidje says:

    Ik denk dat die boekjes zelf vrij onschuldig zijn. Ik las gisteren nog een artikel over de uitgever die nu moet gaan overwegen om die boekjes uit de handel te halen (ik wist niet eens dat ze nog verkrijgbaar waren). Hoezo? Staan er dan schokkende zaken in? Daarbij, als het privé leven van schrijvers mee moet gaan spelen in wat wel of niet mag dan denk ik dat heel wat namen uit de Nederlandse literatuurgeschiedenis ‘fout’ zijn. Neem alleen Gerard Reve maar.

    Overigens, Le Vent Nous Portera van Noir Désir blijft wel een heel goede plaat. 🙂

  3. ad says:

    Onzin dat van die naam van Wipneus, de serie bestond al sinds 1948 en Gregorio ging pas in 1965 schrijven. En hoezo rare naam, bij mij zat vroeger een een jongen met een wipneus in de klas, dat is een gewoon nederlands woord hoor. En zwarte kabouters komen volgens mij alleen voor in ”Waar is Prins Wipneus” en zelfs daar doet men moeilijk over, het boekje is zelfs herschreven. Dat witte kabouters slecht zijn moet kunnen, dat zwarte ook slecht kunnen zijn is blijkbaar een probleem. Dat is pas racisme, maar dan tegen het witte ras. Vreselijk dat pc-denken. Dat geldt ook voor de zwarte tovenaar Balbos. Verder nooit allochtonen tegengekomen in die boekjes dus de schrijver was er zeker niet speciaal mee bezig. Als alle boekjes herscrheven oeten worden waarin het pc-denken van nu geen recht wordt gedaan, kun je driekwart van alle literatuur wel weggooien.

Comments are closed.