Verwassen

Uit onderzoek blijkt dat het geen enkel probleem is als zoonlief in de puberteit naar herriebands als Cradle of Filth, Napalm Death of Sepultura luistert. Dat is zelfs heel normaal (noem het gezond) en geen enkele reden voor de ouders om meteen naar de kinderzielenknijper te stappen als Satan voor de zoveelste keer wordt aangeroepen of als een boos kijkende zanger waarbij het bloed uit de mondhoeken druipt moeders vanaf een poster aankijkt, in de slaapkamer van dat ooit zo lieve zoontje. Het is pas veel gevaarlijker (en duidt vermoedelijk op geestelijke instabiliteit) als de zoon of dochter allerlei muziekstijlen door elkaar heen luistert. Dát is pas zorgelijk. Het is een stelling die me zorgen baart. Ik ben weliswaar de puberteit allang ontgroeid, maar vermoed dat het ook voor volwassenen wat zorgelijk is als je zowel kunt genieten van electro als van Ierse folk. Ik probeer het voor mezelf al jarenlang te verklaren; wat is de overeenkomst tussen – pak ‘m beet – MGMT en Clannad? Geen idee. Ik probeerde het lange tijd af te doen als ‘liedjes,’ omdat ik een bloedhekel had (en heb) aan tien minuten durende progrock exercities waar geen enkele fatsoenlijk deuntje in te herkennen is. Maar tegelijkertijd heb ik ook een lp van Godspeed You Black Emperor! die ik geregeld met plezier op zet. Met andere woorden, ook die regel gaat niet op.

Wat moet ik nu dan met chillwave? Veel, zo blijkt. Want het album Within and Without is heel prettig. Begrijp me goed, die genrenaam is natuurlijk volstrekte onzin. In een artikel dat ik voor KindaMuzik heb geschreven als voorbeschouwing op London Calling zeg ik gekscherend dat de muziek van Washed Out allesbehalve kil is. En ook de benaming  ‘slaapkamermuziek’ – het stempel dat Washed Out ook regelmatig opgedrukt krijgt – is idioot, omdat de muziek van producer Ernest Greene allesbehalve slaapverwekkend is. Natuurlijk, ik snap dat ‘chill’ in ‘chillwave’ verwijst naar chillen en niet naar kilte en dat slaapkamermuziek iets anders is dan slaapverwekkend, maar het gaat mij erom dat chillwave de meest idiote genre-aanduiding sinds riot grrrl en nerdrock is. Chillwave. Wie verzint zulke onzin? Is het bedacht door de muzieksnobs van Pitchfork of is het een genre dat in het leven is geroepen door slimme jongens bij een platenlabel en klakkeloos is overgenomen door luie muziekjournalisten? Hoe het ook zij, Washed Out behoort samen met groepen als Toro Y Moi, Panda Bear en Neon Indian tot de vaandeldragers van het genre. Voor mij een reden om meteen gillend weg te rennen, omdat bij Pitchfork het adagium ‘een band die meer dan één fan heeft is kommersjeel’ als bij geen ander muziekblog opgaat. Toch kwam ik vanwege dat artikel dat ik schreef over London Calling met Washed Out in aanraking en moet ik toegeven: het is geweldige muziek.

Want wat is dat chillwave nu eigenlijk? Tja, allereerst is het zwaar gedateerde, dromerig en zwoel klinkende, op synthesizers die vanuit de jaren tachtig rechtstreeks naar 2011 zijn gereisd gespeelde dance muziek. Waarmee het de zoveelste retro act is die inspiratie put uit de jaren tachtig, daarmee aantonend dat de revival van eighties muziek inmiddels langer duurt dan het decennium zelf of, zoals James Murphy van LCD Soundsystem zo mooi zegt in Losing My Edge, ‘borrowed nostalgia from the unremembered eighties’ (volgens wikipedia is Greene geboren in 1983, dus zo heel bewust kan ie de tijd niet hebben meegemaakt). Toch zijn overduidelijk singles als Eyes Be Closed en vooral Amor Fati perfecte popliedjes die best gemaakt zouden kunnen zijn door een handige producer van Italo disco of – over belachelijke genrenamen gesproken – dream house. Veel songs bestaan slechts uit een zweverige melodie, gespeeld op een synthesizer, en een sample van een zangstem die eindeloos wordt geloopt. Het is muziek die perfect zou passen in het programma dat MTV vroeger, in de tijd dat ze nog videoclips vertoonden, zaterdagnacht uitzond vanaf 4.00 uur ‘s nachts: Chill Out. En inderdaad, Washed Out maakt muziek die erg goed is om op te chillen.

Echt uitgesproken liedjes of hits ontbreken, afgezien van de twee eerdergenoemde voorbeelden. Waarom spreekt Washed Out me dan toch aan? Omdat bij Greene alles draait om sfeer. Een broeierige en soms melancholieke sfeer. Een sfeer die wordt versterkt door de merkwaardige clips (waarvan het de vraag is of dit ‘officiële’ clips zijn, of dat het hier enkel sfeerbeelden betreft die door fans bij elkaar zijn gezocht) die bij sommige albumtracks zijn gemaakt en die ogen alsof ze zijn gefilmd in de jaren zestig en zeventig. Bij retro muziek horen retro clips, zoiets. De titeltrack, Echoes, Soft en het afsluitende A Dedication zijn ronduit melancholiek, maar het is het op kant 2 weggestopte (ik heb dit album op vinyl, vooral vanwege de prachtige hoes) You And I dat je als argeloze luisteraar pas echt kippenvel bezorgt. Het begint als een vrij normale track; een loom ritme, een dromerige melodie en een sample van de stem van Greene die eindeloos geloopt wordt  maar waarbij niet eens duidelijk wordt wat er precies gezongen wordt en trouwens, het doet er niet eens toe wát er wordt gezongen: het gaat immers om de sfeer.

Toen ik zaterdagmiddag met een waterig najaarszonnetje (Washed Out is óók perfecte (na)zomermuziek) over straat liep, dit Within and Without afspelend op mijn iPod en halverwege deze track ineens een vervormde vrouwenstem door de repetitieve synthesizermelodie en geloopte zang hoorde komen, hortend en stotend in duet gaande met de stem van Greene, gingen bij mij de haren recht overeind staan. Van genot, welteverstaan. Het is de climax van deze track en indirect van het volledige album, een stukje muziek dat bij elkaar hooguit nog geen minuut duurt, maar in alle bescheidenheid perfect is: eerst klinkt de zangeres schel en onverstaanbaar vervormd, daarna klinkt ze zwoel, bijna Enigma’s Sadeness Part I in herinnering roepend. Dit is inderdaad slaapkamermuziek. Wat heet, het is je reinste porno.

In een interview verklaarde Greene dat bezoekers van zijn concerten hem na afloop wel eens toevertrouwen dat ze zulke goede seks hebben op de muziek van Washed Out. Je vraagt je af wat mensen bezielt om dit soort ontboezemingen te doen, maar ik snap zowaar wat ze bedoelen.

This entry was posted in Muziek and tagged . Bookmark the permalink.