Grachtengordeldiscussie

Omdat ik kritisch ben over Israël en sympathiseer met alle onderdrukte volkeren (dus ook de Palestijnen), word ik in sommige kringen een antisemiet gevonden. Of neonazi. Het is dat ik niet meedoe aan discussies op internet (ik kan mijn tijd echt wel beter besteden), maar ik ben er redelijk zeker van dat ik het a-woord vrij snel naar mijn hoofd krijg áls ik mij een keer in een discussie zou mengen. Ik haal er mijn schouders over op.

Sinds kort ben ik ook een racist. Omdat ik voor Zwarte Piet ben. Ook daar haal ik mijn schouders over op. Mijn redenering is simpel: Zwarte Piet is een hulpje van Sinterklaas, is zwart omdat ie door een schoorsteen moet (een aspect dat dit jaar treffend in de verhaallijn in het Sinterklaasjournaal is verwerkt), niet omdat ie een slaaf zou zijn. Ik heb dit zo geleerd, dus het hele racismesentiment is mij volstrekt onzinnig. Het is pas sinds de discussie rond de kleur van Zwarte Piet is losgebarsten dat als ik rond Pakjesavond een allochtoon op straat zie denk ‘heej, Zwarte Piet’. Waarvoor dank.

Zwarte Piet is te benijden. Hij woont heel het jaar lang in een warm land en als hij eens per jaar naar Nederland mag, deelt ie cadeautjes uit: iedereen is blij om ‘m te zien. Zwarte Piet mag op daken klimmen, met snoep gooien, en het Grote Boek en de staf van Sinterklaas bijhouden. Vooral dat Zwarte Piet zo lenig is dat ie op daken klimt en dat ie cadeautjes in een grote juten zak voor de deur kan zetten om daarna weer razendsnel te verdwijnen spraken mij als niet-atletisch kind enorm tot de verbeelding. De enige kanttekening die je bij Zwarte Piet kunt plaatsen is dat elke vorm van mode langs hem heen lijkt te gaan; hij draagt al jaren exact dezelfde kleding, dus iets meer gevoel voor mode en stijl is welkom. Maar dan nog: what’s there not to like?

Mensen die tegen Zwarte Piet zijn, vinden Zwarte Piet racistisch. Tja. Het probleem zit ‘m in het woordje ‘vinden’. Ik vind van niet. Einde discussie, dunkt mij. Dat iemand zich gediscrimineerd vóelt, daar kan ik weinig aan doen. Ter vergelijking: er zijn heel veel Nederlanders die zich ‘onveilig’ voelen. Dat uit misdaadcijfers blijkt dat Nederland jaar op jaar veiliger wordt doet er niet toe; mensen voelen zich onveilig en dus komen er nieuwe agenten bij. Dat de tegenstanders niet willen inzien dat de figuur van Zwarte Piet net zo goed uit de oud-Germaanse traditie afkomstig kan zijn (wat niet zo heel vreemd is omdat oud-Germaanse feesten als kerst en Pasen ook door het christendom zijn geadopteerd) en de cultuurhistorici het hier niet over eens zijn, vind ik veelzeggend. Ze wijzen op een allerminst overtuigende link met het Nederlandse slavernijverleden. Daar komt nog bij dat het om een heel kleine minderheid gaat die tegen Zwarte Piet is. Ook Antillianen en Surinamers hebben in groten getale geen probleem met de kindervriend. EenVandaag zond eerder deze week een hilarische reportage uit over Zwarte Piet op Curaçao. Daar vinden ze Sinterklaas juist een heel leuk feest.

Ik las een paar weken terug in een opiniestuk dat het een vals argument is dat je in een democratie geen rekening hoeft te houden met een minderheid. Daar zou ik het mee eens kunnen zijn, ware het niet dat er legio voorbeelden zijn waarbij geen rekening wordt gehouden met een minderheid. Om de discussie in het ridicule te trekken: er is een heel kleine minderheid van Nederland die vindt dat pedofilie moet worden gelegaliseerd. Dat betekent nog niet dat we in Nederland pedofilie legaliseren.

Gisteren zag ik Herman Finkers bij De Wereld Draait Door. Hij zei daar iets heel treffends: ‘die hele discussie speelt bij ons in het oosten niet. Enschede heeft een bijeenkomst georganiseerd voor mensen om te discussiëren over hoe Zwarte Piet eruit moet zien en daar kwamen negen mensen op af.’ Presentator Matthijs van Nieuwkerk reageerde verbaasd. Die reactie was veelzeggend. Ik zou daar graag aan toe willen voegen dat die discussie in het zuiden ook helemaal niet speelt. En als ik een onderzoek van het NOS Journaal van een paar weken terug moet geloven, en waaruit blijkt dat bij 195 van de tweehonderd sinterklaasintochten alleen maar Zwarte Pieten meelopen, speelt de discussie sowieso nergens anders in Nederland dan in Amsterdam.

En dat is nu het grote probleem. Zoals iedereen die enige tijd in Hilversum heeft rondgelopen je kan vertellen is iets pas nieuws als het in Amsterdam gebeurt. Om een voorbeeld te geven: toen ik een paar jaar terug een blauwe maandag op de redactie van een programma op Radio 1 werkte, kwam een collega eens op maandagmorgen met rode koontjes naar de redactievergadering: het had dat weekend gesneeuwd in Amsterdam, daar móesten we aandacht aan besteden. Ik was hier verbaasd over en wees het kind er fijntjes op dat op hetzelfde moment er al een maand lang een dik pak sneeuw in het zuidoosten van het land lag. Het zijn dit soort voorbeelden die ertoe bijdragen dat ik Amsterdammers steeds meer als wereldvreemde types ben gaan zien die niet verder kijken dan de eigen gemeentegrenzen. Wat in Amsterdam gebeurt is maatgevend voor de rest van Nederland, ook al maken ze zich in de hoofdstad druk over zaken die de rest van het land niet interesseert.

In de discussie rond Zwarte Piet is dat wel een probleem. Want al maandenlang zie ik in praatprogramma’s (en daarin maakt vooral de VARA een slechte beurt) de usual suspects figureren die tegen Zwarte Piet zijn: Sunny Bergman, Peter R. de Vries, Anouk, Quinsy Gario, Tanja Jess, Marc-Marie Huijbregts, Paul de Leeuw. De grachtengordelgoegemeente is tegen Zwarte Piet en mag overal langskomen om dat te verkondigen. Voorstanders schitteren vooral door afwezigheid of worden weggezet als ouderwets en racistisch. Het is erg makkelijk om ergens tégen te zijn. En als voorstander bevind je je al snel in dubieus gezelschap. De meest hartstochtelijke pleidooien om Zwarte Piet zwart te houden worden gevoerd door De Telegraaf, GeenStijl en Geert Wilders. Nee, dat zijn geen types die ik graag als medestanders heb. Maar tegelijkertijd weiger ik toe te geven aan de onderbuikgevoelens van een heel kleine minderheid met een grote bek die onevenredig veel aandacht krijgt in de media.

Het ergste is dat de zwartepietendiscussie afleidt van waar het in Nederland echt om zou moeten gaan. Om racisme dat we normaal zijn gaan vinden. Politici die het normaal vinden om op te roepen om Marokkanen in de knieschijven te schieten. Of witte vlucht, waarbij blanke ouders massaal hun kinderen van een school met in hun ogen iets te veel allochtoontjes af halen, ook al is dat een uitstekende school. Over discriminatie op de arbeidsmarkt, waar je met een buitenlandse klinkende naam een stuk minder kans maakt om voor een sollicitatiegesprek uitgenodigd te worden dan als je Jan de Jong of Piet de Vries heet. Laten we ons daar druk over maken, in plaats van een eeuwenoud kinderfeest.

Ik was trouwens vanmiddag even in het centrum van Eindhoven. Het stikte er van de Zwarte Pieten. Er viel geen onvertogen woord. Wat ik je zeg, een grachtengordeldiscussie.

This entry was posted in Media, Politiek and tagged , . Bookmark the permalink.

4 Responses to Grachtengordeldiscussie

  1. Stefan says:

    Ik denk dat het een groot probleem in deze discussie is dat de volgende twee zinnen verward worden:

    1) Zwarte Piet is racistisch
    2) Iemand die vóór Zwarte Piet is, is een racist.

    Ik denk dat nummer 2 in het algemeen, en zeker in jouw geval, niet waar is. Maar nummer 1 is tegelijkertijd wel waar. Hoe je ook uitlegt waarom Zwarte Piet zwart is (schoorsteen, gebaseerd op oud-Germaanse tradities, …), het blijft een feit dat het uiterlijk (kroeshaar, rode lippen, grote oorbellen) overeenkomt met het stereotype uiterlijk van een persoon met donkere huidskleur uit de slavernij-tijd. Het zogenaamde “blackface” is een gigantisch taboe in landen met een gemengde bevolking. En daar bovenop wordt Zwarte Piet neergezet als soms dom, klungelig, of vol kattekwaad, en vooral als knecht. Al deze aspecten droegen ooit bij tot de onderdrukking van mensen omwille van hun huidskleur. Zwarte Piet was dus in het verleden racistisch, en met alleen een nieuwe uitleg kom je daar niet onderuit.

    Nu ben ik niet voor afschaffing van Zwarte Piet, maar wel voor aanpassing. Komt de zwarte kleur van de schoorsteen? Ok, doe dan wat zwarte vegen op z’n gezicht, maar laat zijn eigen huidskleur (wat die ook is) gewoon ook zien. Want wat is nu belangrijker: dat er een persoon in een kleurig pak gekkigheid uithaalt en snoep uitdeelt, of dat die persoon een pikzwart gezicht heeft? De kinderen weten niet beter.

    Trouwens, Geen Stijl was het een tijdje geleden met mij eens: http://www.geenstijl.nl/mt/archieven/2012/11/ja_natuurlijk_is_zwarte_piet_r.html

  2. Ximaar says:

    Kan me goed vinden je beschrijving over het gedram van de grachtengordel. Amsterdammers burgeren overigens ook akelig slecht in. We hebben ze hier in Alkmaar-Noord, Puremerend en Heerhugowaard en zijn te herkennen aan de betegelde voortuin met daarop een auto. Na 30 jaar spreken ze nog altijd Amsterdams.

    Hier in Alkmaar waren de Pieten ook discussieloos zwart behalve de burgemeester, onze eigen Bruggebouw Piet.

    Pieten zijn ook zeker niet slaafs en werden voorheen zelfs aangeduid met Pieterbaas. Finkers was het overigens ook met mij eens dat Sinterklaas zelf eens tegen het licht gehouden moet worden. Deze zichzelf verklaarde ‘kindervriend’ behoort tot het ras de bisschoppen en die hebben zich in de laatste jaren en masse misdragen op dat gebied. Kortom dat opschoothijsen zou ik op z’n minst verbieden en het meenemen van zogenaamde stoute kinderen naar Spanje (waar niemand kan zien wat Sint uitspookt) ook.

    Zelf vier ik al 30 jaar geen sinterklaas vanwege de meuk die men je in de maag splitst. Ik wil geen cadeau’s en kan de nodige zaken best zelf kopen van het geld dat ik overhou door anderen niet met cadeau’s op te zadelen. Sinterklaasvieren zou ik alleen toelaten als er minimaal 1 kind van onder de 12 bij aanwezig is.

    http://ximaar.wordpress.com/2014/11/17/nov-17-pieterbaas-en-trouw/

  3. admin says:

    Maar Stefan, je kunt wel merken dat je al een tijd weg bent uit Nederland. 😉 Ik heb al jaren geen Zwarte Pieten meer gezien met grote oorbellen, overdreven rode lippen en kroeshaar. En dom zijn ze ook al helemaal niet. Denk alleen al aan de Wegwijspiet die al jaren die arme, stokoude man weer feilloos (nouja, vooruit, dat dreigt wel es mis te gaan) de weg naar Nederland wijst. Dat doet ie toch niet slecht. Maar zonder gekheid, er is natuurlijk ook een praktische reden dat Zwarte Piet zwart is: zo is ie niet makkelijk te herkennen. Ik heb wat pieten met roetvegen gezien en hoe sympathiek ook: dat werkt niet.

    Overigens, ook in de oud-Germaanse traditie was Zwarte Piet al zwart. Daarbij stond hij symbool voor de donkere dagen van de winter, waarbij Sinterklaas symbool stond voor het licht. Er is halverwege de negentiende eeuw volgens de tegenstanders een racistische component bij gekomen (er wordt daarbij steevast gekeken naar een kinderboekje uit 1850 van een Amsterdamse schoolmeester). Dat is erg jammer, maar om enkel daarom die traditie overboord te gooien zou ik nog meer jammer vinden.

    Ik vond het Sinterklaasjournaal dit jaar eigenlijk wel goed. Er wordt door zowel voor- als tegenstanders nu op gevloekt, maar wie goed kijkt, ziet dat de makers van het Sinterklaasjournaal juist géén partij kiezen. Wil je als organisatie van een intocht met enkel Zwarte Pieten werken? Prima, die ruimte biedt het verhaal. Wil je ook gekleurde pieten, clownspieten (man, die zijn echt ENG) of pieten met roetvegen? Prima, ook dat kan. Niemand wordt ergens toe gedwongen en zo hoort het. Het lijkt me wat absurd dat de toekomst van het Sinterklaasverhaal afhangt van de scenarioschrijvers in Hilversum.

  4. admin says:

    Ximaar, een paar jaar terug werd me gevraagd of ik op het werk verslag wilde doen van het bezoek van de goedheiligman aan de vestiging van de BelastingTelefoon. Bij wijze van grap had ik tegen collega’s gezegd dat ik in de loop van de morgen een afspraak had met een bisschop in een parkeergarage. Je had de verbaasde blikken moeten zien.

Comments are closed.