Toen ik in 2012 voor de eerste keer een Song Top 20 maakte (deze editie vier ik mijn eerste lustrum), had ik voor de samenstelling wat voorwaarden gesteld. De belangrijkste eis was dat het een hit moest zijn geweest en, om precies te zijn, in de Nederlandse Top 40. De Mega Top 50 is doorgaans beter maar ook het speeltje van 3FM, en daardoor iets alternatiever. Het zorgde ervoor dat een Song Top 20 voor mij behapbaar was, want de beste twintig liedjes van het jaar period op een rij zetten is schier onmogelijk. De beste liedjes halen de hitlijsten niet; het gaat hier immers om pop. Maar ja. Na het overlijden van David Bowie stond diens Lazarus ineens een paar weken in de onderste regionen van de Top 40. Als een vlag op een modderschuit zou ik bijna willen zeggen, al doe ik daarmee de rest van dit popjaar te kort. Ik kan niet om Bowie heen, maar laat ik hem hierbij alvast noemen. Hij is buitencategorie en veel te goed voor deze Song Top 20.
2016 was, ondanks de vele muziekhelden die ons ontvielen, een uitstekend jaar voor de popmuziek. De beats waren minder lomp dan voorgaande jaren. Het toverwoord is tropical. Die muziek hing al een aantal jaren in de lucht, maar dit jaar had het merendeel van de top-40-hits lome, rustige beats die ook buiten de dansvloer prima te pruimen zijn. Bovendien zijn het vaak prima popliedjes; ook al zit er veel formulewerk bij.
Over het allerslechtste van 2016 heb ik al geschreven. Voor de rest was er ook dit jaar de terreur van de veridolsing, ver-x-factoring of, misschien nog wel de beste benaming, vervoicing binnen de popmuziek: het goede, licht alternatieve liedjes omvormen tot brave muzak voor het grote publiek, vaak gedaan door winnaars van talentenjachten die een liedje nodig hebben om hun zangtalent zo goed mogelijk te kunnen etaleren. Het gebeurde eerder met Hallelujah van Leonard Cohen, en Cannonball van Damien Rice. Allebei prachtsongs, maar tot in lengte van dagen bekender in de uitvoeringen van respectievelijk Lisa Lois en Little Mix. Dit jaar was Robyn het slachtoffer. Haar Dancing On My Own kreeg een ‘akoestische’ behandeling van Calum Scott. Ik kan heel veel leuke lijfstraffen bedenken voor mensen die roepen dat Scotts versie van Dancing On My Own beter is dan het origineel van Robyn, of ervoor zorgen dat alleen die Calum Scott-versie in de nieuwste editie van de Top 2000 staat. Maar laat ik beginnen met te verwijzen naar vier van de beste covers die ik de laatste jaren hoorde. Coveren. Doe. Je. Zo.
Maar ja. Die halen niet de Top 40.
Tot slot de videoclip van het jaar. Coldplay is een band om een ontzettende hekel aan te krijgen. Wegens het verloochenen van de wortels in de serieuze pianopop van begin deze eeuw, het opzichtige flirten met popproducers, het met alle populaire muziekwinden meewaaien: alles voor het succes. Maar dan ineens komt de groep met een single als Up & Up, met een videoclip boordevol surrealistische beelden. Een clip om naar te blijven kijken: de skiërs op het hoofdkussen, de racende auto’s op de ring van Saturnus, de planeten die boven het trottoir zweven, de drummer die op het Zuidereiland van Nieuw-Zeeland zit te drummen – telkens ontdek ik iets nieuws, of heb ik een andere favoriet. Het gaat in een top-20 om de muziek en niet om de video, maar deze wil ik vermeld hebben.
20. Ellie Goulding – Still Falling For You
Ellie Goulding heeft al verrassend veel hits gescoord, maar de echte knijter ontbrak. Tot vorig jaar dan, toen de zangeres een wereldhit had met Love Me Like You Do, de soundtrack van Fifty Shades of Grey en één van de beste popsingles van de laatste jaren. Als je één keer zo’n succes hebt met een filmhit, waarom niet een tweede poging wagen? Dit keer heet de film Bridget Jones’s Baby en het liedje Still Falling For You. Wel ontbreekt ditmaal Max Martin, wat wellicht verklaart dat de single klinkt als het mindere broertje van Love Me Like You Do. Ook dan druipt de hitpotentie er nog vanaf, al haalde Still Falling For You de Top 10 niet. Bij lange na niet.
19. Walking On Cars – Speeding Cars
Het dorpje Dingle aan de Ierse westkust telt amper tweeduizend inwoners, maar al die inwoners spelen een muziekinstrument. Je moet ook wel, want het regent er het grootste deel van het jaar. Het is er trouwens prachtig, ik ben er in 2011 op vakantie geweest. Toen bestond de groep Walking On Cars al een jaar, dit jaar beleefden ze een bescheiden doorbraak met single Speeding Cars. Een slimme popsong zoals ze die in Ierland al decennia weten te schrijven, met die ‘he-ya he-ya he-ya he-ya’ hook in het refrein die je na één keer horen niet meer uit je hoofd krijgt. Het werd zonder noemenswaardige airplay (3FM pikte de single niet op) Alarmschijf en bereikte de onderste regionen van de Top 40. Tijdloze popmuziek, die in het huidige tijdsgewricht aanvoelt als een anachronisme.
18. Drake ft. Wizkid & Kyla – One Dance
De bestverkochte cd van 2016 is in Amerika niet de nieuwste van Drake, Beyoncé of Kanye West, maar van Mozart. Echt waar. Wat zal Drake gebaald hebben. Zijn Views schreeuwde aan alle kanten world dominance, maar de reviews (ha ha) waren matig. Ik snap die twijfel wel. Van de meeste nr. 1 hits snap ik de appeal, maar het succes van single One Dance begreep ik niet toen het eind april in één week van de 25ste naar de eerste plaats van de Top 40 sprong. Ik snap het nog steeds niet. Het pianoriedeltje is aardig, het ritme is prettig in het gehoor liggend, maar er is dit jaar veel betere muziek gemaakt. Er is zelfs betere hiphop gemaakt. Maar het is Drake. En One Dance is een wereldhit. Het is zelfs de meest gestreamde track op Spotify. Het ligt aan mij.
17. Mike Perry ft. Shy Martin – The Ocean
Sinds ik ooit las dat alle films eenzelfde opbouw hebben, ben ik daar op gaan letten. Het klopt. Blockbusters en filmhuisfilms verschillen in wezen weinig van elkaar; het gaat om een formule en het is aan de regisseur om die zodanig te camoufleren dat dit niet te zeer opvalt. Met popmuziek is het niet anders. Vrijwel ieder liedje kent een soortgelijke opbouw, maar de zanger/dj/producer dient die zo aantrekkelijk op dat de luisteraar toch overstag gaat. Ja, The Ocean van de Zweedse producer Mike Perry is paint by numbers tropical house (je kunt Cut Your Teeth van Kygo er overheen leggen), maar ik trap er met beide voeten in. Ik niet alleen. Het stond zes weken op de eerste plaats in Zweden, waar het dé zomerhit van 2016 was. Dan moet je van goede huize komen.
16. Deorro ft. Elvis Crespo – Bailar
Bailar is de platste dancetrack van 2016. Even was er nog, mede dankzij Serious Request, concurrentie van Believer van Major Lazer en Showtek (die bovendien een thuisvoordeel hebben; Showtek is Eindhovens), maar Believer is té plat. Bovendien heeft Bailar een iets hoger feestgehalte. Althans, gedurende de eerste minuut, als Bailar een vrolijke, zomerse meedeiner lijkt te worden. Lijkt, want dan komt de beat erin, de meest platte, ongenuanceerde feestbeat van 2016. Het is tekenend voor de Nederlandse muziekscene dat zo’n song juist hier een grote hit wordt. Want lomper dan Deorro en Elvis Crespo tref je ze anno 2016 niet aan. Behalve bij Major Lazer en Showtek dan.
15. Adele – Send My Love (To Your New Lover)
2015 was het jaar van Adele, in 2016 ging de zangeres met het snelst verkopende album van de 21ste eeuw op haar naam op wereldtournee. De singles van 25 deden de promotie. When We Were Young was een tikkeltje paint by numbers Adele, maar in Send My Love (To Your New Lover) was, met dat ritmische en geloopte gitaartje, een andere kant van de zangeres te horen. Mede geschreven en geproduceerd door Max Martin (en diens protegé Shellback), nadat Adele I Knew You Were Trouble van Taylor Swift hoorde en stante pede ook met de Zweedse grootmeester wilde werken. En dan te bedenken dat de basis van het liedje door de zangeres werd geschreven toen ze dertien jaar oud was. Hoezo 25?
14. Rae Sremmurd ft. Gucci Mane – Black Beatles
Kent iemand Baauer nog? Van de Harlem Shake? Zelden iemand zo niet blij gezien met een wereldhit, toen Baauers hit in 2013 viral ging. Dan waren Rae Sremmurd en Gucci Mane een heel stuk dankbaarder toen Black Beatles eind november de eerste plaats van de Billboard Hot 100 bereikte, vooral dankzij het gebruik van de track in de meme van 2016: de Mannequin Challenge. Die houdt niet veel meer in dan stokstijf stil blijven staan terwijl een camera ze filmt, het liefst met Black Beatles op de achtergrond. Zelfs Macca zelf gaf z’n goedkeuring toen hij een Mannequin Challenge deed. Net als Harlem Shake is Black Beatles overduidelijk trap, de southern hiphopversie die wordt gekenmerkt door donkere synths en rauwe raps. Al lijkt het, als je de videoclip ziet met al die vrolijke beelden van de live shows, wel mee te vallen met het duistere gehalte van Rae Sremmurd en Gucci Mane.
13. Bruno Mars – 24K Magic
Elke zaterdag, als ik in de kleedkamer van de sportschool sta uit te puffen van de grit strength, worden in de aangrenzende zaal breakdance-lessen gegeven. Sinds een paar maanden beginnen ze steevast met Bruno Mars’ 24K Magic. Blijkbaar gaat het niet altijd goed; het wordt geregeld opnieuw ingestart. 24K Magic is een typisch breakdanceplaatje. En Mars is op een missie om de nieuwe King of Pop te worden, met de vrolijke, onbezorgde, schaamteloos retro klinkende jarentachtigsynthfunk van 24K Magic als vehikel. De zanger neemt daarvoor de blauwdruk van het ultieme popmeesterwerk Thriller en komt zelf met een album dat ook negen tracks telt. Het ding heeft een speelduur van nog geen 34 minuten. Ook dat is een statement: álle tracks zijn potentiële hits. Al blijf ik met de vraag zitten of negen liedjes met retro jarentachtigsynthfunk niet te veel van het goede is.
12. Kungs vs. Cookin’ On 3 Burners – This Girl
Remixen zijn de levensader van de muziekindustrie. Is je track geflopt? Geen nood, een dj reanimeert je zorgenkindje et voilà: je hebt alsnog een monsterhit. Dat klinkt cynisch en is in het geval van het o zo zomerse This Girl wellicht zelfs onterecht. Het origineel stamt al uit 2009, is van het Australische funktrio Cookin’ On 3 Burners en werd in die versie ook in het thuisland geen hit. Valentin Brunel, de echte naam van de negentienjarige, uit het Franse Toulon afkomstige dj Kungs, maakte de remix. Hij voerde het tempo iets op, mixte er handclaps, een funky gitaartje én extra trompetjes doorheen en scoorde daarmee de leukste zomerhit van 2016.
11. Fifth Harmony ft. Ty Dolla $ign – Work From Home
Work From Home is de best bekeken videoclip van 2016. Een keer kijken en je snapt waarom: veel te zonnebankbruine, te gespierde en te bezwete mannen, met daartussenin wulps dansende zangeressen. We zijn een eind gekomen sinds Addicted To Love, maar tegelijkertijd zijn we geen meter opgeschoten. Goed, Fifth Harmony dus. De kwade genius achter dit vijftal is Simon Cowell. Stelde hij eerder uit solozangers die meededen aan The X-Factor in Groot-Brittannië One Direction samen, in 2012 deed hij hetzelfde bij The Voice USA al gaat het hier om, niet onbelangrijk, vijf zangeressen. Dinah Jane, die de tweede keer het pre-chorus zingt, is de beste. Als Fifth Harmony na een volgend album al ruziënd uit elkaar dondert (Camila Cabello kondigde haar afscheid afgelopen weekend al aan), dicht ik Jane een glansrijke, Beyoncé-achtige, solocarrière toe. Omdat er – heel erg nineties – ook een rap in het liedje moet, rapt Ty Dolla $ign een moppie mee. Ja, die naam schrijf je echt zo. Ayn Rand zou trots op ‘m zijn geweest.
10. Rag’n’Bone Man – Human
Bestaat authenticiteit in de popmuziek? Ik denk het niet. Ik denk dat het überhaupt nooit bestaan heeft. Een liedje kan wel heel authentiek klínken, vandaar dat muziekcritici lyrisch zijn over het succes van Rag’n’Bone Mans Human. Het is een monster van een track, grotendeels zelf geschreven door Rory Graham. Hij is Rag’n’Bone Man, een singer-songwriter die de woorden funk en soul op z’n handen getatoeëerd heeft staan. De productie is in handen van Two Inch Punch, een man die eerder werkte voor hitfabriekjes Sam Smith en Years & Years. Human is in wezen een bluessong, die door de in your face productie naar een hoger plan wordt getild. Rag’n’Bone Man miste vorige week op een haar na de eerste plaats in de Britse Top 40, waarmee de felbegeerde titel Christmas Nr. 1 nipt aan z’n neus voorbij ging. Dat is nog de minste zorg. De vraag is hoe Rag’n’Bone Man zo’n monsterhit in godsnaam op gaat volgen. Hij is gedoemd een one hit wonder te worden.
9. Desiigner – Panda
8. Broederliefde – Jungle
Er was dit jaar nogal wat te doen rond 3FM. Het verwijt: ze draaien te weinig hiphop. Tja. 3FM zit in een lastig parket. Het is van oudsher een rockzender, gericht op alternatieve muziek, tegelijkertijd ziet ook de leiding dat jongeren steeds minder naar 3FM luisteren. En als jongeren niet meer naar een jongerenzender luisteren, nouja, dat is wel een dingetje.
Als de zender krakers als Panda op high rotation zet ben ik om. Sidney Royel Selby III is de rapper die dit jaar op achttienjarige leeftijd als Desiigner de eerste plaats van de Billboard Hot 100 bereikte. Met dank aan Kanye, die Panda samplede op z’n plaat The Life of Pablo. Niet dat het gaat over de grote troetelbeer die al niezend honderden miljoen views op Joetjoep binnen harkt, maar om Desiigners liefde voor de BMW X6: verkrijgbaar in zwart en wit, vandaar dat hij geregeld ijlend ‘panda, panda’ zegt. Panda is meesterlijk geproduceerd: de omineuze beat en de strijkers op de achtergrond, de rap die mooi naar voren is gehaald in de mix. Hiphop en trap als voer voor de woofers. Het is te maf voor de Top 40, maar kwam daar toch terecht.
Met Broederliefde heb ik minder, maar het valt niet te ontkennen dat 2016 het jaar van deze hiphopgroep uit Spangen was. Het album Hard Work Pays Off 2 stond veertien weken op nr. 1 van de Album Top 100. Alaka en Ik was al Binnen haalden beiden de Top 40, Jungle was de grootste hit. ‘De Nederlandse oorwurm van het jaar,’ aldus 3voor12. Absoluut; Jungle is, eenmaal gehoord, niet meer uit je onderbewustzijn weg te krijgen. Met veel gevoel voor humor ook: kijk alleen maar naar de hoes van dat album dat alle records verbrak. Dan vergeet ik nog het állerbelangrijkste. Er groeit dankzij Jungle een nieuwe generatie op die het acroniem Benelux kent. Kudo’s.
7. Justin Timberlake – Can’t Stop The Feeling!
Max Martin had in 2016 niet z’n beste jaar. Scoorde hij in 2014 nog drie Amerikaanse nr. 1 hits, in 2015 waren het er nog twee. Dit jaar was het er maar eentje: Can’t Stop The Feeling! van Justin Timberlake die we, naar A. F. Th. van der Heijden, alleen nog maar met z’n initialen hoeven aan te duiden: J.T.. Hoewel het in Amerika de bestverkochte single van het jaar was, vind ik Can’t Stop The Feeling! niet de beste van Martin. Hij wil te graag. Of misschien komt het door Timberlake, die net als Mars te dicht bij het muziekidioom van de King of Pop blijft hangen en daardoor niet overtuigt als geloofwaardige troonpretendent. Blijft over dat Timberlakes single een hoog feestgehalte heeft waar niemand zich een buil aan kan vallen. En durfde de zanger het aan om op te treden als pauze-act tijdens het Eurovisie Songfestival. Een primeur; nooit eerder stond zo’n grote Amerikaanse artiest op het podium tijdens het ultieme kitschfestijn.
6. The Chainsmokers ft. Rozes – Roses
The Chainsmokers brachten in 2014 #selfie uit, een song met de levensduur van de gemiddelde noveltyhit: één week leuk. Geen reclame voor de rest van de output van het Amerikaanse DJ-duo. Zoals Stereogum niet ongeestig opmerkte: ‘a song that bad is its own kind of quality control filter: This river is polluted today, and it will probably be polluted for a long time, so don’t even bother looking for refreshment here. The Chainsmokers might as well fuck off forever.’ Maar, zo moest ook deze scribent van Stereogum toegeven, Roses, de single die The Chainsmokers vorig jaar uitbracht (maar in 2016 door toedoen van Justin Bieber alsnog een hit werd) is prachtig. Een productie die niet zomaar de standaard bottebijlmethode toepast met een plat, lomp beukend refrein, maar juist de subtiliteit opzoekt. Misschien is het juist de verbazing dat een groep die zulke bagger kan maken het ook in zich heeft zo’n wonderschone dancetrack te produceren, al begon bij opvolgers Don’t Let Me Down, Closer en All We Know de blauwdruk op te vallen. Wel jammer dat het zulke eikels zijn.
5. ZAYN – Pillowtalk
Leden van boybands houden elkaar constant in gijzeling. De band is bedoeld als springplank voor een succesvolle solocarrière dus de vraag die boven elke boyband hangt is simpel: wie springt als eerste en heeft daarmee een voorsprong op de rest? Zayn Malik was de eerste van de One Directionleden die in maart 2015 aankondigde uit de band te stappen, om een jaar later z’n solodebuut Mind of Mine te droppen. Over dat album had Stereogum een prachtige quote: ‘Malik has delivered a whole album of One Direction minus fun plus sex.’ Uiteindelijk was Pillowtalk de enige single van Mind of Mine met enige impact en zelfs dat liedje is, nu de balans van 2016 wordt opgemaakt, alweer bijna vergeten maar ik breek er, met z’n spijkerharde drums, de ambivalente teksten (‘be in the bed all day, fucking you, and fighting on’) die tegelijkertijd niks aan duidelijkheid te wensen overlaten én de zowel spuuglelijke als fascinerende videoclip (met liefje Gigi Hadid) graag een lans voor.
4. Twenty One Pilots – Stressed Out
Vroeger, toen de aarde nog plat was, en je poepen nog met een lange oe schreef, ja toen was alles beter. Dat hebben Josh Dun en Tyler Joseph goed begrepen. Hun doorbraaksingle Stressed Out is een even melancholieke als vrolijke kijk op het jong zijn, want met het ouder worden verdwijnen de adolescententwijfels geenszins: ‘I was told when I get older all my fears would shrink, but now I’m insecure and care wat people think’. Ik snap Joseph heel goed. Ik niet alleen. Vorige maand stonden ze voor een uitverkochte Heineken Music Hall die, aldus de recensent van de Volkskrant, verdacht leeg oogde, al kwam dat doordat alle meisjes tegen het podium aan stonden gedrukt. Er zijn anno 2016 veel vervelendere groepen waar de gemiddelde bakvis voor kan vallen, dus mij hoor je niet klagen. En Twenty One Pilots behaalde dat succes op eigen kracht. Want Blurryface, het album waar Stressed Out (en andere topsingles als Ride en Lane Boy) van afkomstig zijn, is de vierde plaat van het duo én, net als de voorgangers, grotendeels zelf geschreven. Respect.
3. The Weeknd ft. Daft Punk – Starboy
Sinds het overlijden van Michael Jackson de troon van de King of Pop vacant is doen diverse sterren een greep naar de macht. Mars en Timberlake, we kwamen ze al tegen, blijven daarbij te dicht bij de stijl van de grootmeester zelve, maar Abel Makkonen Tesfaye, lijkt de ethics van Wacko Jacko meer naar de 21ste eeuw te trekken. Iets meer. Hij is in elk geval slim genoeg om een samenwerking met Daft Punk (is het schilderij op 1 minuut 20 een cameo of product placement?) aan te gaan, een duo dat op een dermate hoog niveau musiceert dat zelfs een b-kantje met gemak mijn eindejaarslijstje zou halen. De pulserende beats en de brommende synthbas zijn typisch Daft Punk; Starboy wordt nergens lomp, maar is tegelijkertijd een extreem dansbare track. Het is met afstand de meest mellow track die dit jaar op Slam! FM te horen is geweest. Het enige jammere is dat The Weeknd nog geen fatsoenlijk, coherent album heeft weten uit te brengen. Ook het album Starboy – de titel is een eerbetoon aan Jackson – is, op z’n zachtst gezegd, wisselvallig. Of is het met de titel van King of Pop net zoiets met ouderdom: iedereen wil het worden, niemand wil het zijn?
2. Mike Posner – I Took A Pill In Ibiza (SeeB Remix)
‘Is that really a song?’, aldus een Engelstalige vriendin tegen mij, toen ik eerder dit jaar met haar de meest recente hits doornam. Ja, dit is een song. En een verdomd goede ook nog. Als Drank & Drugs de feestdrugshit van 2015 was, dan is I Took a Pill in Ibiza the day after. De kater komt later: Posner voelde zich ‘ten years older but fuck it, it was something to do.’ Het mooie van I Took a Pill in Ibiza is dat de tekst in tegenspraak is met die hedonistische openingsregels. Die gaat over de tol van de roem van een popster, zo zingt hij dat hij na een one night stand zegt dat ie het druk heeft, ‘but the truth is I can’t open up’. Dat levert in de originele versie een vervelende lamentatie op, dus kudo’s voor het Noorse DJ-duo SeeB dat ze die lamlendige song van Posner hebben verbouwd tot deze remix die zo verraderlijk vrolijk klinkt. Nee, de roem en de drugs die bij het succes horen, daar is niks cool aan. Hoeveel luisteraars zal dat zijn opgevallen.
1. Dua Lipa – Be The One
Alle liedjes van het volgend jaar te verschijnen debuut van Dua Lipa heeft ze zelf geschreven. Allemaal. Behalve Be The One. Maar, zo gaf de zangeres zelf toe, dat liedje is zó goed dat het per se op haar debuut moet. Laat het ook meteen haar beste song zijn, waar latere singles als Hotter Than Hell, Last Dance en Blow Your Mind (Mwah) niet bij in de buurt komen. 2016 is het jaar van de tropical house hausse. Prettig in het gehoor liggende, relaxte dance, met als vaandeldragers The Chainsmokers, Robin Schulz, Kygo, Seeb en Mike Perry: we kwamen een paar van deze jongens al eerder in de lijst tegen. Dua Lipa geeft ze allemaal het nakijken. Ze is niet alleen het mooiste meisje van de klas (bekijk de videoclip bij Be The One en probeer níet te smelten), ze heeft ook nog eens de mooiste track van het jaar. Eigenlijk is dat heel logisch.