Over het belang van hitlijsten anno 2017 kan je een aardige boom opzetten. Tot begin deze eeuw waren bij het samenstellen van hitlijsten de verkoopcijfers leidend, later kwam daar airplay bij, tegenwoordig is de fysieke single zo goed als uitgestorven en wordt het succes van een song bepaald aan de hand van het aantal streams op Spotify, of Joetjoep.
Toch geeft een hitlijst een aardig beeld van de populairste liedjes van het moment en voor mij is het een handige manier om bij te blijven: in elke pubquiz wordt naar hedendaagse hits gevraagd, dus het is verplichte kost om de hitlijsten bij te houden – al is dit allemaal wat ingewikkelder dan in de jaren negentig, toen het volgen van populaire muziek een stuk natuurlijker ging: ik krijg wat dancemeuk mee in de sportschool, waar de zender in het krachthonk staat vastgeroest op Slam! FM, maar voor de rest ben ik aangewezen op de Mega Top 50. Door wat drukke weekenden in de afgelopen maand miste ik die een paar keer en de gevolgen waren niet te overzien: ik wist een paar keer een recente plaat in de audioronde van de pubquiz niet. Dat zijn dure punten (pubquizzen is een teamsport, maar het is een ongeschreven regel in mijn team dat muziek mijn afdeling is).
Af en toe krijg ik het vermoeden dat 3FM met de Mega Top 50 in haar maag zit. Het zit weggestopt op de zaterdagmiddag en een tijd terug werd de zendtijd al teruggebracht van drie naar twee uur. Dat was een teken aan de wand, maar heel erg vond ik het niet. In de praktijk werden alleen de platen onderin niet meer gedraaid: al te platte danceplaten, of Nederhop. Soms is democratie zo slecht nog niet; overgeproduceerde meuk eindigt doorgaans ver buiten de Top 10. Toch, de vernieuwing is daar niet mee opgehouden.
Sinds een paar weken heeft de geplaagde hitlijst een nieuwe presentator: Rob Janssen. Laat ik ermee beginnen dat ik snap dat iedere radiomaker ergens moet beginnen. Van de lokale omroep in één of ander plattelandsdorp, naar een grotere lokale of regionale omroep, naar de nachtprogrammering van 3FM. Ik ben sinds 2001 vrijwilliger bij Studio 040 (dat toen nog heel anders heette trouwens) en ik heb menig radiotalent voorbij zien komen. Ik heb mezelf nooit als radiotalent beschouwd – ik ben nu eenmaal niet het type snelle jongen, bovendien hopeloos niet-technisch – maar ik ben afgestudeerd radiojournalist, hou van het vak en ik hoor wat een goed programma is.
De Mega Top 50 is geen goed programma. De schamele twee uur zendtijd, eerst nog goed gevuld met hits, wordt nu gebruikt voor infantiele radiospelletjes. En als ik bedoel infantiel, dan bedoel ik ook écht infantiel. En het zijn er in totaal drie. Dat zijn er minstens twee te veel, zeker omdat ze ook nog es tergend veel tijd in beslag nemen én niet eens leuk zijn. Er is een spelletje waarbij de luisteraar moet raden hoeveel keer je ‘koekoek’ in een fragment hoort. Een fragment met dierengeluiden die zo te horen door de presentator zelf zijn gemaakt. Ik zal het niet al te spannend maken, het antwoord was: één keer.
In een ander spelletje moeten twee zaken gecombineerd worden. Dat is iedere week anders en wordt bepaald aan de hand van een rad, met deze week: combineer een dier met een televisieprogramma. De leukste inzending was Kalkoenenjacht (heeft u ‘m?). De jingle die hierbij hoort komt uit Rad van Fortuin, jeweetwel, dat programma dat door SBS6 nieuw leven is ingeblazen en wordt gepresenteerd door André Hazes jr., waardoor met terugwerkende kracht duidelijk is geworden hoe goed Hans van der Togt eigenlijk was. Tot slot is er nog een minutenlang item onder de noemer #daarbeniknietblijmee, waarin luisteraars ergens hun beklag over kunnen doen, zodat iedereen lekker klaagvrij het weekend in kan. Even overwoog ik in te bellen en te klagen over de Mega Top 50 anno 2017, maar dat leek me te meta.
Dit alles wordt voorzien van jingles en fillers die het midden houden tussen circusmuziek en hoempapa. Ik snap dat een programma moet worden opgeleukt met spelletjes. Ook de Mega Top 50 oude stijl had radiospelletjes, het hoort erbij, het zorgt voor interactie met de luisteraar: prima. Maar wat hebben een spelletje waarbij iemand moet raden hoeveel koekoeks er worden geroepen, of een rubriek waarin mensen minutenlang kunnen klagen met de hits van het moment te maken? Ik snap dat niet. Als je zulke rubrieken wilt brengen, doe dat dan in een ander programma, bij voorkeur in het weekend tussen 7.00 en 9.00 uur ‘s morgens, en noem dit het kleuterkwartier, maar het hoort niet thuis in een hitlijst: het zorgt niet voor een coherent programma.
Ik kies niet voor niets voor de benaming kleuterkwartier, want de mensen die het meeste lol hebben in de Mega Top 50 zijn de presentator en z’n entourage. Afgelopen uitzending hadden ze zoveel plezier dat de filemelding in de soep liep, waarna ze zich plots zorgen maakten of de filelezer nu boos op ze zou zijn. Ik denk niet dat ie boos was, eerder teleurgesteld. Teleurgesteld dat 3FM zulke sneue kleuters overdag een programma laat maken dat van een bedenkelijk niveau is. Een programma waarvan ook de radioleiding bij Studio 040 zou zeggen dat het voor verbetering vatbaar is.
Nogmaals, ik snap dat jong radiotalent zich moet ontwikkelen. 3FM heeft het zwaar, omdat jongeren steeds minder naar de zender luisteren. En jongeren die niet naar een jongerenzender luisteren, dat is wel een dingetje. 3FM moet verjongen, oude rotten als Gerard Ekdom en Paul Rabbering vertrekken naar Radio 2 (en nemen veel oudere luisteraars mee, ondergetekende incluis), terwijl jong talent zich nog moet ontwikkelen. Dat gaat regelmatig van au. Als zender heb je daar echter een prima kweekvijver voor: de nacht. Het is een harde leerschool, waarbij zat radiomakers zitten die het niet redden. Alle grote jongens van 3FM zijn daar ooit begonnen: van Giel Beelen tot Domien Verschuuren, maar het beste wat de zender momenteel op radiotalent te bieden heeft is Janssen. De spoeling is wel heel dun geworden.
De Mega Top 50 is verworden tot een programma door en voor kleuters. Ja, ik ben al 35 en ja, ik ben ongetwijfeld te oud voor hitlijsten, maar ik ben niet zuur. Nee, echt niet. Wel wil ik een goed radioprogramma horen. Dat ik daarvoor misschien wat te oud ben, neem ik graag voor lief.