Het beste boek over popmuziek dat ik dit jaar heb gelezen is The Song Machine. Het uitgangspunt van het boek is simpel: waarom klinken alle liedjes waar John Seabrook, journalist bij The New Yorker en z’n zoon, consequent aangeduid als ‘the kid’, naar luisteren hetzelfde? Daarbij komt de volledige recente muziekgeschiedenis van eind jaren tachtig tot nu voorbij: van Denniz PoP en Dr. Alban tot Stargate en Rihanna; mijn muzikale jeugd én volwassenwording. Ik kocht het boek op een koude winterdag in Groningen, begon toen de trein het station uitreed meteen te lezen en tegen de tijd dat ik in Utrecht CS arriveerde, had ik de eerste zeventig pagina’s uit. Een aanrader voor iedereen die wil weten hoe de popwereld van nu in elkaar zit. Owja, het staat ook nog boordevol goede muziekanekdotes.
Goed. 2017. Wat was het voor muziekjaar? Redelijk. Om met het slechte nieuws te beginnen: het was het jaar van de comeback van Jody ‘hoe dichter bij de nul, hoe strakker om de lul’ Bernal. Dankzij The Boy Next Door had hij dit jaar een hit met een cover van La Colegiala, nota bene eerder een hit voor de dit jaar overleden Sandra Reemer. Bernal heeft deze Top 20 niet gehaald. Net als AJR’s Weak (te veel productie), Something Just Like This van The Chainsmokers en Coldplay (nee, gewoon nee), JP Coopers September Song (te saai) en Jamie TW’s When You Love Someone (idem). Maar die vier liedjes geven wel aan dat er dit jaar veel ander moois is gemaakt.
Voordat ik los ga met m’n Top 20 een disclaimer voor de nieuwkomers. Ik ben deze lijst begonnen omdat ik vind dat muziekjournalisten in Nederland pop niet serieus nemen. Dat was in 2012 al zo en is intussen niet veel beter geworden. Er wordt meewarig gesproken over het megasucces van Ed Sheeran, of de populariteit van een zomerhit als Despacito. Terwijl het schrijven van een goed popliedje net zo knap is als het componeren van een symfonische metalcompositie van twintig minuten. Een hit schrijven is een ambacht, het vergt veel ervaring en uren werk (nogmaals, lees The Song Machine) en er is geen formule voor succes. Goede pop is niet lelijk, goede pop is razend knap en écht goede pop zegt iets over het huidige tijdsgewricht.
Een belangrijke vereiste om in de Top 20 te mogen is dat de single in 2017 in de Top 40 moet zijn binnengekomen (dus helaas, geen In The Blood van John Mayer, J-Boy van Phoenix of Holding On van The War On Drugs). Het moet een hit zijn geweest, hoe groot of klein maakt daarbij niet uit. De indeling is arbitrair. Héél soms zet ik een liedje hoog omdat ik het heel leuk vind, maar doorgaans zet ik liedjes die veel zeggen over de tijd waarin we leven hoger. Mijn ideaal is dat je over vijf of tien jaar deze lijst kunt teruglezen en zeggen: ‘ja, dát was 2017.’
20. Chef’Special – Try Again
Chef’Special toerde het afgelopen jaar in het voorprogramma van Twentyone Pilots door Amerika. Die samenwerking is niet eens zo heel gek; beide bands mixen achteloos genres als rock, hiphop en dance met elkaar tot een pompende mix die altijd goed is voor grote feestvreugde. Niet dat Try Again zo’n feesttrack is. Eerder een ingetogen, tropical hit. Als ik de reacties op Joetjoep moet geloven zit niet iedereen hier op te wachten, maar ik hoor het liever dan een flauwe ballad als In Your Arms.
19. Jebroer & DJ Paul Elstak – Kind van de Duivel
Alle publiciteit is goede publiciteit. Dat wist Jebroer ook best toen hij samen met DJ Paul Elstak en Dr. Phunk de brute dancetrack Kind van de Duivel opnam. Het was wachten op het moment dat een geschokte dominee aanstoot zou nemen aan regels als ‘ik ben een kind van de duivel’ en ‘hoop dat je deze draait op m’n begrafenis’. Dat duurde nog best lang; toen Jebroer geld kreeg geboden als hij níet Kind van de Duivel zou zingen tijdens optredens in Vriezenveen en Hardinxveld was de track al uit de Top 40 verdwenen. Hij was trouwens de kwaadste niet; op Engeltje deed hij het trucje nog eens dunnetjes over. Sleutelzin: ‘er is geen ruimte in de hel, sta bij de hemel op de stoep.’
18. Jax Jones ft. Raye – You Don’t Know Me
Tropical. Het toverwoord viel al bij nr. 20. De lome danceplaten bleven ook in 2017 gewoon komen. Al heet dat in het geval van Jax Jones’ You Don’t Know Me deep house. Ook best. Wat blijft is een vrolijke oorwurm die je door dat ‘na-na-hey’ na één keer draaien niet meer uit je hoofd krijgt. Jax Jones, z’n echte naam is Timucin Fabian Kwong Wah Aluo (ik wil die naam hier even vermeld hebben), maakt muziek die net zo’n melting pot is als z’n etnische afkomst. Ook dat is, net als de dab in de videoclip, Heel Erg 2017.
17. Miley Cyrus – Malibu
Ik had niet gedacht Miley Cyrus ooit in m’n Song Top 20 te hebben. Leuke zangeres, maar megahit Wrecking Ball moest het vooral van die clip en dat refrein van een (ahum) sloopkogel hebben. Daarna maakte ze – op nadrukkelijk afraden van haar platenmaatschappij – het psychedelische album Miley Cyrus & Her Dead Petz met The Flaming Lips: Cyrus was klaar met haar imago van Hannah Montana. Met Malibu maakt ze haar comeback. Goed, een keurige, akoestisch getoonzette single riekt na alle malle fratsen naar opportunisme, maar ik teken ervoor.
16. Niall Horan – Too Much To Ask
Vorig jaar ben ik tot m’n schaamte This Town (ik ben een sucker voor romantische boybandballads) in m’n Song Top 20 vergeten. Die fout maak ik niet nog een keer, dus deze notering voor Too Much To Ask is ook een goedmakertje. Van de vijf leden van One Direction is Niall Horan het beste uit de solostartblokken gekomen, al speelt hij daarbij op safe: The Script/Ed Sheeran-light en dan nog braver. Horans solodebuut Flicker is zó glad dat Stereogum het omschreef als ‘a collection of songs so drowsy and unthreatening you may begin to wonder if you’re on hold with your credit card company.’ Maar in tegenstelling tot z’n oude bandmaatje Zayn Malik, die het vooral moet hebben van duetten met leuke zangeressen (Taylor Swift, Sia) én een pak productie, houdt Horan het klein. Netjes.
15. Harry Styles – Sign Of The Times
De statuur van Harry Styles en de andere oud-One Directionleden is zo groot dat ze muzikaal kunnen doen waar ze zin in hebben. Nog wel, althans. Dat is de enige reden dat Styles ermee weg komt een door de seventies geïnspireerde progrockerige aanstekerballad met een titel die verwijst naar een bekende Princetrack uit te brengen. Radiozenders vinden het zelfs prima een single van bijna zes minuten (een eeuwigheid) op high rotation te zetten (goed, er kwam ook een radio edit). De credibility van Styles kreeg met Sign Of The Times een flinke boost; het haalde zelfs de tiende plek in de Song van het Jaar verkiezing van 3voor12 (ter vergelijking: Despacito eindigde in die lijst als 152ste).
14. Armin van Buuren – Su
nny Days
13. Calvin Harris ft. Pharrell Williams & Katy Perry & Big Sean – Feels
Ik ben dit jaar van 3FM naar Radio 2 geswitcht. Ik kon het gezwalk in muziekbeleid bij 3FM niet langer aanhoren. Of misschien word ik gewoon oud. De enige keer dat ik nog naar de jongerenzender luister is als de Mega Top 50 wordt uitgezonden; ik moet toch bij blijven voor de pubquiz. Maar ik mis niks. Radio 2 
doet qua jongerenmuziek niet onder voor buur 3FM. Sterker nog, Armin van Buurens Sunny Days heb ik daar dit jaar heel vaak voorbij horen komen. Een mellow zomerhit, met een fijn gitaartje erdoorheen gemixt en een melancholieke toon. ‘Oh, sunny days, lift me when I’m down,’ aldus zanger Josh Cumbee, die de song schreef. Wel jammer van de kerstversie die ze hebben gemaakt; dat voelt toch als de Christmas Macarena.
De állerleukste zomertrack van 2017 komt op naam van Calvin Harris die er op Feels met gasten Pharrell Williams, Katy Perry en Big Sean een zomers feestje van maakt, al lijkt de regel ‘don’t be afraid to catch feels’ grammaticaal niet helemaal correct (spoiler alert: dat is ie wel). Misschien nog leuker is het verongelijkte pruillipje waarmee Perry de regel zingt. Alsof ze zelf ook weet dat haar laatste album Witness broddelwerk was. Don’t worry Kate, je komt nog een keertje voorbij in deze lijst. Op een veel hogere plek dan nr. 11.
12. Taylor Swift – Look What You Made Me Do
Ach Taylorke, where did we go wrong? Op 1989 was je m’n popprinses. De diva die stijlvolle liedjes maakte die niettemin mee konden in de ether en hitlijsten anno 2014. Shake It Off was een tikkeltje plat maar Style, Out Of The Woods en Wildest Dreams behoorden tot de beste singles van de laatste jaren: prachtige, tijdloze popsongs. En dan kom je nu met deze single. Een overgeproduceerde prul die aan de man moet worden gebracht met een opgewarmde fittie met rivale Katy Perry. Je bent verworden tot de zoveelste inwisselbare popzangeres met platte, anonieme popdancetracks als …Ready for It? en End Game. Misschien komen we elkaar ooit nog tegen; wie Right Said Freds I’m Too Sexy samplet kán niet slecht zijn. Voor de rest denk ik: et tu, Taylor?
11. Imagine Dragons – Thunder
Imagine Dragons speelde voor hun doorbraak in 2013 in casino’s in Las Vegas. Een harde leerschool: wat geen enthousiaste reactie van het publiek losmaakte werd weggegooid. Debuutplaat Night Visions schoot dan ook alle kanten op, lompe rock in Radioactive, gezellige folkpop in On Top Of The World met Demons daar tussenin: alles voor het publiek. Op tweede album Smoke + Mirrors probeerde de groep voorzichtig meer eigen smoel te ontwikkelen, maar die plaat flopte (schandalig, want single Shots was geweldig). Dit jaar revancheerde Imagine Dragons zich. Opportunistisch hanteerde het kwartet in singles als Believer, Thunder en Whatever It Takes weer de botte bijl van weleer, dit keer met een vleugje meer EDM. Het werkte. Met Thunder stond Imagine Dragons voor het eerst in vier jaar weer in de Nederlandse top-10. Ook die andere singles deden het prima.
10. Lorde – Green Light
Lordes debuutplaat Pure Heroine uit 2013 was briljant. Slimme, kaal geproduceerde liedjes waardoor de boodschap van een wel heel vroegwijs meisje uit Auckland, Nieuw-Zeeland goed overkwam. Tweede plaat Melodrama (geproduceerd door man van het moment Jack Antonoff) deed niet zo gek veel in de wereldwijde albumlijsten, maar het is opvallend hoe vaak het album terugkomt in de eindejaarslijstjes van 2017 (het staat bij Metacritic zelfs op nr. 2). Single Green Light is een atypische song, door Max Martin omschreven als ‘incorrect songwriting’, al denk ik dat Lorde dat als compliment beschouwt. Inderdaad, een grote pophit werd het niet; een 31ste plaats in de Top 40 komt bij lange na niet in de buurt van het succes van megahit Royals. Het mag duidelijk zijn: met Melodrama neemt de wereld afscheid van Lorde de hitzangeres en krijgt er Lorde de albumartiest voor terug. Dat vind ik geen slechte ruil. Bovendien stal Lorde mijn hart door vlak voor Kerst aan te kondigen níet in Israël op te treden. Dat getuigt van veel lef.
9. Justin Bieber + BloodPop® – Friends
David Guetta stond nog nooit op nummer 1 in de Nederlandse Top 40. Hij zal er niet wakker van liggen, al hoop ik stiekem dat de Franse dj daarom 2U met Justin Bieber heeft openomen: als het met Der Bieber niet lukt, dan lukt het met niemand. Bieber poept aan de lopende band singles uit en vernielt achteloos met een bar slecht optreden op Pinkpop het kleine beetje goodwill dat ie nog heeft, maar zelfs hij kreeg deze Guetta paint by numbers niet naar de eerste plek in Nederland. Nee, dan die samenwerking met BloodPop® (dat symbooltje schijnt erbij te moeten). Electro met een heerlijk stuiterende baslijn, geschreven door singer-songwriter Julia Michaels, dit jaar zelf doorgebroken met haar single Issues (no pun intended). Ook Friends werd geen nr. 1 hit, maar het is wel een veel fijnere track dan 2U.
8. Pink – What About Us
Pink mag je met een gerust hart een popveteraan noemen. Haar eerste Nederlandse Top 40 hit scoorde ze in 2000 met There You Go en daarna is het crescendo gegaan met de carrière van Pink. Dat komt doordat ze de touwtjes altijd stevig in handen heeft gehouden: in 2002 rekende ze met Don’t Let Me Get Me radicaal af met haar lieveschoolmeisjesimago en koos ze voor een stoerder uiterlijk. Niet langer slappe arrenbie, maar girl power 2.0. En ziehier: waar Britney Spears (die ervan langs kreeg in Don’t Let Me Get Me) haar dagen slijt in Las Vegas en Christina Aguilera is vergeten, scoorde Pink met What About Us hit nr. 31 in Nederland. Ze doet het anno 2017 rustiger aan en de sound is softer geworden, What About Us is geen heel opvallende power ballad (sowieso haalt niks het bij Try), maar ze haalde er met gemak de eerste plaats mee. Pink is er nog. Alleen daarom al verdient ze onze respect.
7. Camila Cabello ft. Young Thug – Havana
Camila Cabello is de Zayn van Fifth Harmony, de Robbie van Take That, of de Geri van Spice Girls. Kiest u zelf maar. Ze is dat ene lid dat op een strategisch handig moment tegen de andere bandleden zegt: ‘aju paraplu, ik ben weg.’ Ik kan het haar niet kwalijk nemen. Zeker als je met zoiets moois als Havana op de proppen komt. Dat Karla Camila Cabello Estrabao, zoals de zangeres echt heet, is opgegroeid in Havana en Mexico-Stad kan je horen aan deze mooie, sfeervolle compositie; ze zingt niet voor niets ‘half of my heart is in Havana, oh na na’. Havana klinkt, met dat trompetje subtiel in de muziek gemixt, zwoel en sensueel als een Cubaans nachtclublied maar de productie, met die dreunende, lage pianoklanken, is voor de radio van nu. Muziek voor zomeravonden in Cuba en Mexico-Stad; Buena Vista Social Club voor de 21ste eeuw, mét videoclip als telenovela.
6. Ed Sheeran – Galway Girl
Shape Of You was de grootste hit van Ed Sheeran in 2017, maar ik ben eigenwijs en vind de leukste single van de roodharige hobbit (fun fact: hij was ooit roadie bij Nizlopi) Galway Girl. Omdat hij zo aardig was om met een vrij onbekende Noord-Ierse folkgroep samen te werken, omdat ik die reuze sympathieke folkies ooit interviewde toen ze op Folkwoods speelden, omdat Beoga, zoals de groep heet, daardoor nu wereldberoemd is en omdat die groep eerder dit jaar op het Naked Song Festival speelde en niet te beroerd was om daar Minute 5, de melodie waarop Galway Girl is gebaseerd, voor een Ed Sheeranfan in het publiek te spelen, omdat Galway een heel leuke stad is, maar nog het meest omdat Sheeran, tot afgrijzen van z’n platenmaatschappij die folk niet cool achtte, besloot Galway Girl op z’n album Divide te zetten. In mijn universum is iemand die zich niks aantrekt van wat cool en niet cool is pas écht cool.
5. Luis Fonsi ft. Daddy Yankee (& Justin Bieber) – Despacito
Vind ik dit goed? Mwa. Kan ik hier omheen? Nee. Daarvoor is Despacito een té grote monsterhit (dat lijkt een pleonasme). Vijftien weken op nr. 1 in de Top 40. De meest gestreamde track ooit op Spotify. De meest bekeken videoclip op Joetjoep (op moment van schrijven staat de teller op 4.601.166.632 weergaven). Moet ik doorgaan? Despacito is de grootste Enqirue Iglesiashit van 2017 die niet is ingezongen door die Spaanse zanger met z’n gladde vader. Niet dat ik er blij van ben geworden. Omdat Luis Fonsi en Daddy Yankee (die ik voor altijd blijf associëren met de beestachtige reggaetonhit Gasolina) zo’n flauwe, clichématige zomerhit afleveren: liedje maken met een sloom, reggae-achtig ritme, catchy melodietje met rap eroverheen en klaar is Luis. Tegelijkertijd wordt niemand boos van zoveel onbezorgde, zonnige vrolijkheid. De enige vraag waar ik mee zit: waarom moet Justin Bieber zo nodig opduiken in een nieuwe versie van de track?
4. Portugal. The Man – Feel It Still
De meest onverwachte hit van het jaar staat op naam van Portugal. The Man, afkomstig uit Wasilla, Alaska (9.748 inwoners, aldus wikipedia). De groep timmerde al een decennium aan de weg als bandje in de categorie ‘een beetje vreemd, maar wel lekker’, grossierend in licht-psychedelische, verknipte popliedjes die zo maf zijn dat ze met een grote boog om de Billboard Hot 100 heen lopen. Maar wonderen bestaan. Nadat Feel It Still in Amerika in een reclame werd gebruikt kroop de single langzaam naar de bovenste regionen van de Billboard Hot 100. Tegen die tijd werd Nederland ook wakker en haalde Feel It Still zowaar de Top 40. Het stond dit jaar zelfs in de Top 2000 (op nr. 1962). Een groep zo maf als Portugal. The Man in de Nederlandse hitlijsten. Dat stemt hoopvol.
3. Boef – Habiba
Loop het schoolterrein van een gemiddelde VMBO op, vraag de eerste leerling die je ziet om z’n favoriete artiest en de kans is groot dat je namen als Lil’ Kleine, Frenna, Sevn Alias, Jairzinho, Ronnie Flex en Boef als antwoord krijgt. Vooral Boef. 2017 was zijn jaar. De rapper/vlogger (een dubbele baan) dropte dit jaar z’n album Slaaptekort waarna zestien van de twintig tracks in de lijst van meest gestreamde songs van Nederland op Spotify stonden. In het weekend na de release stond het album zelfs wereldwijd op nr. 28 (natuurlijk stond het ook nog – heel ouderwetsch – op nr. 1 in de Album Top 100). Habiba was de grootste hit. Terecht trouwens; slim geproduceerd liedje (mét meme) dat ik na één keer horen niet uit m’n hoofd krijg. Boeit niet dat ik niet weet wat Boef bedoelt als hij ‘habiba, habiba, waarom stress je mij a zina, a zina’ zingt. Boef was in 2017 net zo alomtegenwoordig als een Napapijri-anorak op een middelbare school. Dan verdien je een plek in m’n top-3.
2. Dua Lipa – New Rules
Het viel niet mee met Dua Lipa het afgelopen jaar. Debuut Be The One was één van de sterkste singles van de laatste jaren, maar daarna ging de Britse zangeres zoals zoveel andere acts voor dance met de botte bijl: Hotter Than Hell, Scared To Be Lonely, Blow Your Mind (Mwah). Mwa. Dat was een aardige omschrijving van die tracks. New Rules, net als die andere tracks afkomstig van haar debuut, is een sterke comeback. Een single waarbij je als luisteraar door die tegendraadse maar o zo fijne beat geregeld op het verkeerde been wordt gezet. Met regels (‘you know you’re gonna wake up in his bed in the morning and if you’re under him, you ain’t getting over him’) die Dua Lipa zichzelf én haar (overwegend vrouwelijke) fans voorhoudt; reden dat de single is omschreven als female empowerment anthem. New Rules is de soundtrack die hoort bij het jaar van #metoo. De enige reden dat de track niet op nr. 1 staat in deze lijst, is dat Be The One nóg beter was.
1. Katy Perry ft. Skip Marley – Chained To The Rhythm
Vorig jaar verscheen een zeldzaam interview met Max Martin online. De Svengali van de popmuziek, roemrucht om z’n kluizenaarschap, deed daarin een boekje open over z’n werkwijze. Dat had hij beter niet kunnen doen. Martin is te openhartig over de ins and outs van de hedendaagse pop zodat ik al z’n trucjes, die me nog nooit duidelijk waren opgevallen, niet meer níet kan horen. Het kan niet anders of dat interview heeft ertoe bijgedragen dat de Popmeister dit jaar z’n mojo verloor. Hij scoorde dit jaar voor het eerst sinds 2007 geen enkele Amerikaanse nr. 1 hit, het door hem geproduceerde album Witness van Katy Perry flopte en alleen Chained To The Rhythm haalde de Amerikaanse Top 10. Maar. Wat. Een. Single. Is. Dat. Catchy als alles wat Martin maakt, maar ook met Een Boodschap over Het Leven anno 2017. Het leven waarin iedereen in z’n eigen bubble leeft; chained to the rhythm van dezelfde muziek, meningen of smaak verworden we tot zombies die niet meer weten wat zich in de bubble van de buurman afspeelt: ‘so comfortable we’re livin’ in a bubble, so comfortable we cannot see the trouble’.
Het kan goed zijn dat Chained To The Rhythm het laatste grote wapenfeit van Max Martin is. Maar als ie in 2018 het bijltje erbij neergooit, doet hij dat wel op een hoogtepunt.